Volgens de nieuwe studie richtte Tyra zelf verschillende runenstenen op en had ze haar eigen machtsbasis in Zuid-Jutland.

‘Niet alleen Gorm was koning. Ik denk zelfs dat hij alleen koning was omdat hij getrouwd was met Tyra,’ zegt Adam Bak, conservator bij het museum Kongernes Jelling.

3D-scans van runenstenen

Het nieuwe onderzoek is gebaseerd op nauwkeurige 3D-scans van zeven runenstenen, waaronder de beroemde runensteen van Jelling.

Het doel was om te achterhalen wie de runenhouwers van de verschillende stenen waren geweest, dus wie de beitel had gehanteerd.

De vorm, diepte en taal van de runen werden vergeleken. Speciale metingen kunnen onthullen in welk ritme de runen werden gekerfd en onder welke hoek de beitel werd vastgehouden. En door de resultaten te vergelijken is het mogelijk om individuele kenmerken te vinden die op verschillende runenstenen terugkomen en daarom waarschijnlijk door dezelfde runenhouwer zijn gemaakt.

De onderzoekers concludeerden dat zowel de grote runensteen in Jelling als twee andere in Jutland waarop een Tyra wordt genoemd, zijn gemaakt door de runenhouwer Ravnunge-Tue.

Hij is een van de weinige Deense runenhouwers die we bij naam kennen, omdat hij de zogeheten ‘Læborgsten’ heeft gegraveerd:

‘Ravnunge-Tue kerfde deze runen voor Tyra, zijn koningin.’

Lange tijd wisten we niet zeker of dit dezelfde Tyra was als de vrouw van Gorm. In de Vikingtijd kon koningin echter ook ‘dame’ of ‘minnares’ betekenen, en bovendien was Tyra een veel voorkomende naam.

‘Nu is er nog maar een heel kleine kans dat het niet dezelfde Tyra is die op de twee runenstenen staat,’ zegt Lisbeth Imer, runologe bij het Nationaal Museum van Denemarken.

Aangezien de stenen in Jelling en de stenen in Jutland door dezelfde runenhouwers zijn gemaakt, lijkt het erop dat de Tyra die de macht had om runenstenen in Jutland op te richten later de beroemde koningin Tyra werd. En dat Ravnunge-Tue haar persoonlijke runenhouwer was.

De man achter ’s werelds beroemdste runensteen is gevonden

Het museum Kongernes Jelling is zeer te spreken over de ontdekking:

‘We hebben de kunstenaar gevonden die de beroemdste runensteen ter wereld heeft gemaakt. ‘Dit behoort tot de belangrijkste kennis die we in vele, vele decennia hebben opgedaan,’ zegt museumconservator Adam Bak in de Deense media.

Het betekent dat Tyra in totaal op vier runenstenen wordt genoemd. Dat is meer welke Viking dan ook.

‘Dat geeft aan dat koningin Tyra veel belangrijker was dan we ons eerder realiseerden. Ze kwam waarschijnlijk uit een prominentere en oudere familie dan Gorm de Oude,’ vertelt Imer aan het Deense medium Ritzau.

De baanbrekende resultaten worden op 11 oktober gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift Antiquity.